Motywy Wielkiego Tygodnia w świecie roślin ozdobnych

zdjęcia: Rafał Piechocki

Męczennica błękitna (Passiflora caerulea) potocznie nazywana Kwiatem Męki Pańskiej, to amerykańskie pnącze, które hiszpańscy misjonarze sprowadzili do Europy. Duchowni analizując budowę rośliny dopatrzyli się w niej wielu elementów związanych z ukrzyżowaniem Chrystusa. Barwy kwiatów, czyli błękit i biel reprezentują Niebo i czystość. Dziesięć płatków to dziesięciu apostołów, bez zdrajcy Judasza i Piotra, który wyparł się Jezusa. Silnie postrzępiony przykoronek oznacza koronę cierniową. Pięć pręcików to liczba ran zadanych Jezusowi na krzyżu. Charakterystyczne trójdzielne znamię słupka nawiązuje kształtem do trzech gwoździ, zaś szyjka słupka – ramię krzyża. Ostro zakończone lancetowate listki wyobrażają włócznię, całe liście – ręce oprawców, wąsy – bicze. Ciemne plamy pod blaszkami liściowymi symbolizują srebrniki wypłacone Judaszowi. Dno kwiatowe w kształcie pucharu to Święty Graal. Kwiaty żyją tylko kilka godzin – to czas, jaki Jezus spędził na krzyżu. Po kilku godzinach kwiaty zamykają się – fakt ten wyobraża ukrytą mądrość stanowiącą Tajemnicę Krzyża. Owocem rośliny są owalne owoce – to Ziemia, dla której Jezus obiecał zbawienie. O niezwykłej roślinie jako pierwszy z papieży dowiedział się w 1605 roku Paweł V a uczony mnich Jacomo Bosio w 1610 roku publikuje swoją słynną pracę poświęconą symbolice kwiatu męczennicy. Dziś gatunek jest uprawiany jako roślina doniczkowa, po której pędy z pąkami i kwiatami bardzo chętnie sięgają ambitni floryści.

Judaszowiec południowy (Cercis siliquastrum) to piękny gatunek rośliny ozdobnej, w języku angielskim nazywany Judas Tree, po niemiecku Judasbaum, zaś po francusku Arbie de Judée. Według jednej z legend apostoł Judasz Iszkariota, który zdradził Jezusa za trzydzieści srebrników, powiesił się na tym właśnie drzewie. Co prawda w literaturze można znaleźć informację, że prawdopodobnie nastąpiła pomyłka podczas tłumaczenia „arbor Judea” (drzewo z Judei) na „arbor Judae” (drzewo Judasza) ale i tak źródłosłów nazwy drzewa najczęściej powiązany jest z chciwym i zdradliwym Judaszem. W Polsce judaszowiec południowy to na ogół wysoki krzew uprawiany głównie dla niezwykłych ciemnoróżowych kwiatów zebranych w baldachogrona. Kwiaty pojawiają się w kwietniu i maju bezpośrednio na starszych i grubszych gałęziach. To zjawisko nazywa się kaulifloria i jest typowe dla drzew tropikalnych jak kakaowiec czy chlebowiec (dżakfrut). Kwiaty judaszowca są miododajne i nadają się do spożycia.

Szachownica cesarska (Fritillaria imperialis) nazywana również cesarską koroną to imponującą roślina cebulowa uprawiana w ogrodach od wieków. Wytwarza potężny kwiatostan zakończony dużymi kwiatami barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej charakterystycznie zwieszonymi ku dołowi. Według legendy gdy Jezusa był w drodze na Golgotę, wszystkie kwiaty kłaniały mu się z należytym szacunkiem oprócz cesarskiej korony. Ona była pyszna i dumna, lecz gdy Jezus spojrzał na nią zawstydzona zarumieniła się i w pokorze pochyliła kwiat ku dołowi. Połyskujące krople nektaru pojawiające się w dolnej części każdego kwiatu to łzy, które odtąd roni. Obecnie szachownice cesarskie spotyka się głównie na rabatach, a także jako wyjątkowe kwiaty cięte. Mają one specyficzny zapach i są trujące.