Jest to bylina dorastająca do 150 cm wysokości. Posiada grube wrzecionowate kłącze i palowy korzeń, grubą dętą łodygę, lekko bruzdkowaną, owłosioną, z białym nalotem, niekiedy czerwono nabiegłą. Kłącze jest białawe, rozgałęzione, o gorzkim smaku i zapachu marchwi. Liście są duże, dolne długości do 60 cm, 2-3-krotnie pierzaste, nagie o odcinkach jajowatych, nieregularnie ząbkowanych i krótko zaostrzonych. Najwyższe liście – zredukowane, mają bardzo duże pochwy. Kwiaty białe lub czerwonawe, zebrane są w duże baldachy złożone, 15-30 szypułkowe, bez pokrywy. Kwitnie od lipca do września Owocem jest rozłupnia, rozpadające się na dwie rozłupki jajowate, spłaszczone, o żeberkach brzeżnych oskrzydlonych.


Reklama

* Berg-Wald-Engelwurz - Angelica sylvestris montanaDzięgiel leśny (Angelica sylvestris L.)

Rodzina: selerowate -Apiaceae

Nazwy ludowe i zwyczajowe:  Dzięgiel swoiski, dzięgiel pospolity, dzięgielnik

Gatunek podobny

Starodub łąkowy – Ostericum palustrae Besser. – roślina bardzo rzadka.

 

Występowanie

Jest gatunkiem pospolitym w całej Europie, Azji Mniejszej, w Syrii i na Kaukazie, a także w Kanadzie. W naszym kraju jest rozprzestrzeniony zarówno na niżu, jak i w górach, w Tatrach nawet do wysokości 1770 m n.p.m. Dzięgiel leśny rośnie w prześwitujących wilgotnych lasach liściastych, zwłaszcza olszowych, nad ciekami wodnymi, rowami, potokami i stawami, na torfowiskach, we wszystkich przywodnych zaroślach, wilgotnych łąkach, na glebach dość żyznych, ale ubogich w wapń.

 

Pozyskiwanie surowca

Surowcem zielarskim są liście i korzeń dzięgla leśnego. Ziele należy zebrać wiosną i wczesnym latem, wysuszyć w temperaturze nie przekraczającej 35oC, najlepiej w miejscu zacienionym i przewiewnym. Korzenie wykopuje się jesienią lub wiosną. Po wykopaniu i dokładnym umyciu na­leży je pokroić i suszyć w lekko podgrzanym piekarniku (ok. 50-60oC). Dobrze wysuszone korzenie mają żółtobrunatną barwę z zewnątrz, wewnątrz są białawe. Surowiec należy przechowywać w szczelnie zamykanych opakowaniach, aby zachować aromat i nie dopuścić do spleśnienia. Dzię­giel bardzo łatwo chłonie wilgoć z otoczenia.

 

Skład chemiczny

Olejek eteryczny, kwasy organiczne – walerianowy i dzięglowy, pochodne kumaryny, związki acetylenowe, żywice, gorycze.

 

Zastosowanie

Kłącze z korzeniami używano kiedyś w lecznictwie oficjal­nym. Obecnie stosowane jest jedynie w lecznictwie ludo­wym, jako lek przeciwkaszlowy i w zaburzeniach trawien­nych. Z owoców wyrabia się proszek stosowany w stanach wyczerpania nerwowego i przeciw owadom. Wywar z ziela z niewielkim dodatkiem octu używa się do moczenia nóg przy podagrze, do nacierania przy stanach zapalnych ko­rzonków nerwowych – głównie lędźwiowych- i przy bólach reumatycznych. Herbatę z korzeni i liści pije się przy zatru­ciach pokarmowych 3 razy dziennie po 14 szklanki, można stosować również do płukania gardła. Zewnętrznie zaleca się go do kąpieli aromatycznych, które działają wzmacnia­jąco. W niektórych krajach młode pędy używane są jako warzywo, a z kłączy przyrządza się likiery i nalewki. Młode liście i pędy dodaje się do zup ziołowych, same młode pędy można jeść na surowo. Dzięgiel leśny zawiera olejki lot­ne, które w dużym stężeniu mogą być trujące.

 

Przepisy

Nalewka

Pół szklanki suchego mielonego ziela lub korzenia zalać 300 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zaży­wać 3-4 razy dziennie po 1 łyżeczce (max 1 łyżka) w mleku z miodem, stosować w chorobach reuma­tycznych, ogólnym osłabieniu organi­zmu, przewlekłych biegunkach.

Informacje przygotowane przez zespół pracowników URz w ramach projektu „Traditional and wild” realizowanego przez Stowarzyszenie Pro Carpathia w Rzeszowie, współfinansowanego ze środków EFRR.

O autorze

Forum Kwiatowe

Dostarczamy treści dla florystów, właścicieli kwiaciarń i freelancerów. Masz coś do powiedzenia o florystyce i chcesz się tym podzielić z innymi miłośnikami kwiatów? Dowiedz się jak dołączyć do grona autorów. O autorach forumkwiatowe.pl